чорны

Беларуская

Марфалагічныя і сінтаксічныя уласцівасці

чо́рны

Прыметнік.

Корань: --.

Вымаўленне

IPA: []

Семантычныя уласцівасці

Значэнне

1. які мае колер сажы, вугалю; проціл. белы ◆ Чорная фарба. Чорная барада. Чорны дым. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы : больш за 65 000 слоў / уклад. : І.Л. Капылоў [і інш.] ; пад рэд. І.Л. Капылова. — Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2016. — С. 925. — 968 с.
2. цёмны, больш цёмны ў параўнанні з чым-н. больш светлым ◆ Чорны хлеб. Чорны ад загару.
3. брудны, запэцканы ◆ Чорныя рукі ад гразі.
4. некваліфікаваны, які не патрабуе высокага майстэрства, часта фізічна цяжкі і брудны (пра работу) ◆ Чорная работа.
5. прызначаны для якіх-н. службовых ці бытавых мэт; не парадны, не галоўны ◆ Чорны ход. Чорная лесвіца.
6. не апрацаваны, чарнавы ◆ Чорны варыянт рукапісу.
7. перан. нізкі, каварны, подлы ◆ Чорная зайздрасць. Чорныя справы.
8. перан. дрэнны, адмоўны ◆ Чорныя старонкі біяграфіі. Чорны бок жыцця.
9. перан. цяжкі, змрочны, беспрасветны ◆ Чорныя думкі. Чорная доля.
10. перан. крайне рэакцыйны ◆ Чорныя сілы.
11. гіст. у Рускай дзяржаве 14—17 стст.: цяглавы, падатковы; дзяржаўны, не прыватнаўласніцкі ◆ Чорныя землі.
12. паводле міфалагічных уяўленняў: вядзьмарскі, чарадзейскі, звязаны з нячыстай сілай ◆ Для гэтага значэння не паказаны прыклады ужывання. Дапамажыце праекту, дадаючы прыклад ужывання з літаратурнага твору ці аўтарытэтнага слоўніка.
13. як састаўная частка некаторых заалагічных і батанічных назваў ◆ Чорныя парэчкі. Чорная рабіна. Чорны дзяцел.

Антонімы

1. белы

Роднасныя словы

Блізкае радство
назоўнікі: чарната, чарнота

Устойлівыя словазлучэнні і фразеалагізмы

• чорнае золата
• чорная ікра
• чорная кава
• чорны лес
• чорны рынак
• чорны шар
• чорныя металы
• на чорную гадзіну
• ні чорнага ні белага
• трымаць у чорным целе
• у чорным святле
• чорная косць
• чорны дзень
• чорным па белым
• як чорны вол

Этымалогія

Паходзіць ад ??

Пераклад

Рускаяru: чёрный